با عرض پوزش

 

تا اطلاع ثانوی به آدرس زیر مراجعه فرمایید

http://khosromk.blogfa.com

معرفی طرح ملی

 

"طرح ملی"

 

بررسي علل افزايش و تشديد سيل در ايران با تاکید بر نقش پوشش گیاهی

 

مجری مسئول: محمد خسروشاهی

 

 

چكيده:

 روند رو به ‌افزايش‌ سيل ‌در سالهاي ‌اخير حاكي ‌از آن‌ است‌ كه ‌اكثر مناطق ‌كشور در معرض‌ تهاجم ‌سيلابهاي ‌ادواري‌ و مخرب‌ قرار داشته و ابعاد خسارات ‌و تلفات‌ جاني ‌و مالي ‌سيل ‌افزايش ‌يافته ‌است‌. چنانچه ‌ابعاد و گستردگي ‌پيامدهاي وقوع ‌سيل‌)مستقيم‌وغيرمستقيم‌) از لحاظ اقتصادي‌ مورد ارزيابي‌ قرار گيرد آنگاه‌ پرداختن‌ به‌ مسائلي ‌چون‌ سيل‌ در اولويت‌ قرار مي‌گيرد. در  ايران‌  از  بررسي  سيلهاي  ‌خسارت  ‌آفرين  ‌70  سال  ‌گذشته‌)1305-1375)  كه‌  از  طريق  ‌آرشيو  روزنامه‌هاي  ‌اطلاعات  ‌و  كيهان  ‌جمع‌آوري  ‌گرديده  ‌است‌،  تعداد  2681  مورد  سيل  ‌حادثه  ‌خيز  به  ‌ثبت  ‌رسيده  ‌است(1). آخرين آمار منتشره تعداد دفعات وقوع سيل در طول سالهاي 1330 تا 1380 را 3700 مورد اعلام نموده است(2) . براساس آمار اخير تعداد وقوع سيل در دهه 70 نسبت به دهه 30 تقريبا 10 برابر شده است. از اين نظر درک علت واقعي بروز سيلاب هاي مخرب و خسارت آفرين از اهميت شايان توجهي برخوردار است زيرا مي تواند در انتخاب استراتژي و راه حل هاي مناسب مورد استفاده قرارگيرد و از اقدامات نسنجيده و زيان هاي مالي آن ( که متاسفانه به يک معضل تبديل شده است) تا حدودي جلوگيري نمايد. از آنجا که مباحث مطرح شده^ء علل افزايش سيل  در محافل ذيصلاح در بسياري از موارد بر حدس و گمان استوار بوده و پايه و اساس مستندي ندارد لذا تحقيق حاضر بر آن است تا با استفاده از آمار و ارقام موجود و بطور مستند رابطه شدت و فراواني وقوع سيلابها را با دو عامل اساسي و موثر در تشکيل و تشديد آن يعني تخريب پوشش گياهي (کاربري اراضي) و نوسانات اقليمي مورد بررسي قرار دهد. بدين منظور پس از انتخاب تعدادي حوضه آبخيز واجد آمار مناسب در مناطق اقليمي و اکولوژيکي مختلف کشور نسبت به جمع آوري آمار دبي های روزانه حداکثر سالانه و لحظه اي آنها و بارش هاي مربوطه در طول دوره مطالعاتي اقدام شده، سپس با تعيين آستانه اي براي انتخاب سيل هاي مورد بررسي و استفاده از روش سريهاي جزئي(Partial series ) آمار مربوطه مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرند. پس از مشخص شدن تعداد سيل هاي حادث شده در هر دهه براي علل افزايش (ياکاهش) آنها وضعيت کاربري حوضه و بارش هاي مربوطه (به شرح روش تحقيق) تجزيه و تحليل مي شوند. در پايان کار کليه حوضه ها با توجه به موقعيت اقليمي و اکولوژيکي دسته بندي شده و ميزان و سهم مشارکت هر يک از عوامل در افزايش سيلابها تعيين مي شود 

 

- اهداف طرح:

 با توجه به نقش بارز پوشش گیاهی در کاهش بروز سیلاب ضمن بررسی ارتباط این عامل در تشدید و فزونی سیلابها در چند دهه گذشته رابطه نوسانات احتمالی اقلیم با بروز این پدیده و همچنین سهم مشارکت هر یک از این دو عامل در فراوانی سیلاب ها نیز بررسی می شود. بنا براین اهداف اصلی این طرح را می توان بشرح زیر بر شمرد.    

 - بررسي تاثير تخريب پوشش گياهي و تغييرات کاربري اراضي در روند افزايشي و تشديد سيلاب در چند دهه اخير

- بررسي روند وقوع و شدت سيلابها و ارتباط آن با نوسانات احتمالي اقليم  در چند دهه اخير.

آگاهي از وجود يا عدم وجود تغيير در نوع نزولات جوي نيز هدف فرعي طرح را تشکيل مي دهد

 

محل اجرا :

 اين طرح ملي در 8  منطقه به نامهاي: شيراز حوضه مهارلو ، تهران حوضه طالقان،  خراسان حوضه کارده، گلستان حوضه گرگانرود، لرستان حوضه تيره ، هرمزگان حوضه میناب و تبریز حوضه صوفی چای پيشنهاد شده است (تعداد حوضه هاي آبخيز طوري انتخاب شده است که حتي الامكان مناطق اقليمي و اکولوژيکي مختلف را در کشور پوشش دهد.)

 

سال شروع و مدت اجرای طرح:  1383 بمدت 5 سال

 

 

نتایج مورد انتظار از طرح بررسی علل افزایش سیل در ایران

با اجرای این طرح در مناطق مختلف اکولوژیک کشور، علل بارز بروز سیلابهای خسارت بار که طی سالهای اخیر روند افزایشی قابل توجهی یافته است تا حدودی روشن خواهد شد . بویژه آنکه یکی از علل اساسی تشدید سیلابها در دهه های اخیر تخریب پوشش گیاهی عنوان می شود. ‌براي ‌جلوگيري ‌از بروز اينگونه ‌پديده‌هاي ‌زيانبار هرگونه ‌راه ‌حل‌ اصولي ‌و چاره ‌ساز را بايد در روي‌ زمين‌ و اختصاصاً در حوضه‌هاي ‌آبخيز جستجو كرد .در اين‌ ارتباط اولين‌ اقدامي ‌كه‌ براي ‌كاهش ‌خطر سيل‌ مطرح ‌مي‌شود مهار سيل ‌در سر منشاء آن ‌يعني‌ زيرحوضه‌هاي ‌آبخيز است‌ .مسلماً براي‌ انجام‌ اينكار نياز به ‌شناسايي ‌مناطق‌ سيل ‌خيز در داخل‌ حوضه‌ مي‌باشد، زيرا به ‌دليل ‌وسعت ‌زياد و گستردگي ‌حوضه‌هاي ‌آبخيز انجام‌ عمليات ‌اجرايي ‌و اصلاحي ‌در سراسر حوضه‌ امكان ‌پذير نمی باشد. به این ترتیب در این طرح علل اساسی افزایش بروز سیلابها مشخص می شود و  در طرح تکمیلی دیگری راهکارهارهای اجرایی مدیریت و کنترل سیل در حوضه های آبخیز ارایه خواهد شد.

 

 

 

 

به وبلاگ سیل و سیلخیزی خوش آمدید

پديده سيل يكي از رويدادهاي حدي هيدرواقليمي و از جدي ترين بلاياي طبيعي است كه جوامع بشري را مورد تهديد قرار مي دهد. با اينكه قسمت اعظم كشور ايران در رديف مناطق خشك و نيمه خشك قرار دارد اما در طول ساليان متمادي اين كشور از سيل صدمه بيشتري ديده است تا خشكسالي. نمونه روشن اين موضوع  فراواني وقوع سيل در چند دهه اخير است كه اكثر مناطق كشور از جمله ناحيه خزري را كه پوشيده از جنگلهاي سبز و خرم و خاكهاي انبوه است و دست كم بايد مصون از اينگونه آفات و بلاياي طبيعي باشد، در بر گرفته است.

سيلابهاي‌ سالهاي‌ اخير چنان‌ وسعت‌ و آهنگ‌ شتاباني‌ پيدا كرده‌ است‌ كه‌ بصورت‌ يك‌ معضل‌ فراگير اجتماعي –اقتصادي‌ در آمده‌ و براي‌ساماندهي‌ آن‌ ستاد حوادث‌ غير مترقبه‌ كه‌ در واقع‌ بيشتر مسئوليت‌ كمك‌ رساني‌ و امداد پس‌ ازوقوع‌ حوادث‌ (و نه‌ پيشگيري‌ از آن‌) را دارد بوجود آمده‌ است‌. به اين ترتيب پرداختن به مسئله سيل و بررسي علل بروز و افزايش آن و همچنين ارايه راهكارهايي براي تخفيف و كاهش خطرات سيل از جمله مواردي است كه همواره بايد مورد توجه متخصصين امر قرار گيرد.بنده به سهم خود سعي وافر دارم تا آموخته ها و تجربيات آموزشي، اجرايي و پژوهشي خود را از طريق اين وبلاگ در اختيار افرادي قرار دهم كه قصد دارند در اين زمينه كاري انجام دهند . اميدوارم مطالب ارايه شده در حدي باشد كه بتواند مورد استفاده پژوهشگران و دانشجويان عزيز قرار گيرد.